Berlijn

Wellicht is de Alexanderplatz één van de bekendste pleinen van Berlijn. Dit plein is gelegen in de wijk Mitte en is een belangrijk verkeerspunt. Je zou kunnen zeggen dat dit het centrum is van Berlijn. Rondom het plein zijn overigens nauwelijks restaurants of cafés. De Alexanderplatz werd rond de 18e eeuw gebouwd en groeide uit tot één van de belangrijkste centra van de stad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het plein zwaar gebombardeerd omdat er een bunker onder het plein verstopt zat. De Alexanderplatz kwam in de DDR te liggen en werd tijdens deze periode opnieuw opgebouwd. Typische DDR bouwwerken op het plein zijn de Fernsehturm, de Weltzeituhr, de Brunnen der Völkerfreunschaft, Haus des Lehrers en Haus des Reisens.

Een ander bekend plein is de Postdamer Platz. Dit plein ontstond in 1838 en was een van de eerste plekken in Berlijn dat een metrohalte kreeg, de eerste straatverlichting en de eerste plek in Europa met verkeerslichten. Voor de oorlog was dit het belangrijkste zakencentrum van Berlijn. Er is tijdens de Tweede Wereldoorlog veel verloren gegaan. Het herstel van dit drukke handelscentrum lukte na de oorlog niet, want de Berlijnse Muur liep dwars over de Postdamer Platz. Na de val van de Muur werd het plein alsnog hersteld en kreeg het zijn oude image weer terug. Er zijn nog delen van de Berlijnse Muur en een oude wachttoren te zien. Breng een bezoek aan het Panoramapunkt voor een uitzicht over het plein en neem een kijkje in het Sony Center.

Tussen de Brandenburger Tor en Potsdamer Platz vind je één van de meest indrukwekkende monumenten van Berlijn. Het Holocaust-monument herdenkt de Joodse bevolking die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vermoord. Dit monument bestaat uit grote betonnen blokken waar je tussendoor kunt lopen. De blokken geven je het gevoel dat de Joden moeten hebben gehad in de concentratiekampen; smalle paden en eindeloze gangen die je een gevoel van desoriëntatie moeten geven. Hou er rekening mee dat dit een herdenkingsmonument is. Het blijft apart om te zien dat veel mensen over de blokken springen en ze gebruiken als picknickplaatsen.

Checkpoint Charlie was de voormalige grensovergang tussen de Amerikaanse en Russische sector. Destijds was dit de enige mogelijkheid om naar Oost-Berlijn te komen. Na de van van de Berlijnse Muur werd de grenspost met de grond gelijk gemaakt. Op de originele plek is later een replica geplaatst om de mensen te laten zien hoe de grensovergang eruit moet hebben gezien. Checkpoint Charlie is tegenwoordig uitgegroeid tot een toeristische rekpleisters. Tegen betaling kun je bijvoorbeeld met de grenswachters op de foto.

Ooit domineerde de Trabant het straatbeeld in Oost-Duitsland. Inwoners van de DDR moesten soms jarenlang wachten op hun auto. Als de auto eindelijk in hun bezit was, werd deze als een soort familielid opgenomen. Na de val van de Muur werden ze massaal gedumpt en ingeruild voor auto’s uit het westen. Toch groeide de Trabant uit tot een cultauto na de Duitse hereniging. Niet alleen zijn ze leuk om te zien, het is super leuk om erin te rijden. Door hun tweetakt motor maken ze een reutelend geluid en laten ze een behoorlijk ‘stinkende’ rookwolk achter. In Berlijn is het mogelijk om in een Trabant rond te rijden en de stad te verkennen. Je rijdt achter de gidsen aan die via een radio uitleg geven over de stad en de bezienswaardigheden. Dit is toch een geweldige manier om Berlijn te leren kennen?

Voor DDR-burgers was het leven niet altijd gemakkelijk in de voormalige DDR. Het assortiment in de DDR was beperkt en de kwaliteit van de Oost-Duitse producten was vaak een stuk minder van kwaliteit. Westerse producten waren verboden en er was een gebrek aan bepaalde grondstoffen. Toch waren veel DDR-burger tevreden met wat ze hadden. Na de val van de Muur ontstond er ook het fenomeen ‘Ostalgie’, een combinatie van nostalgie met het  het verlangen naar het ‘Osten’. Daarom komt het DDR-onderwerp vaak terug in het voormalige Oost-Duitsland. In Berlijn wordt het leven in het voormalige Oost-Duitsland gemaakt in het DDR Museum. Één van de leukste interactieve en dynamische musea in Berlijn. Zeker als je geïnteresseerd bent in de voormalige DDR, dan kan ik een bezoek aan dit museum aanraden.

Niet ver van Checkpoint Charlie is het Trabi Musuem gevestigd. In dit kleine, maar leuke museum kun je meer te weten komen over de iconische auto van de DDR. Ontdek hoe de Trabant werd gebouwd en werd gebruikt in de DDR periode aan de hand van een documentairefilm. Bewonder daarnaast verschillende types van de Trabant; van de eerste variant tot militaire varianten. Voor een bezoek aan het Trabi Museum hoef je geen uren uit te rekenen. Ben je autoliefhebber? Neem dan zeker een kijkje.

Ga terug in de tijd en beleef hoe het leven moet zijn geweest in Berlijn in het jaar 1980. Kunstenaar Yadegar Asisi heeft een prachtige panorama gemaakt met het dagelijkse leven van de inwoners van Berlijn. Het kunstwerk is 15 meter hoog en 60 meter breed. Je kunt dit kunstwerk bekijken in een grote loods, niet ver van Checkpoint Charlie. In de loods kun je het kunstwerk vanaf de grond bewonderen, of een stellage. Aan de hand van licht- en geluideffecten wordt het dagelijkse leven nagebootst. Naast het gigantische kunstwerk is er ook een ruimte met een expositie van foto’s van de Muur.

Bij de DDR denk je waarschijnlijk direct aan de Muur. De Berlijnse Muur was ruim 45 kilometer lang en verdeelde Oost- en West-Berlijn van 1961 tot 1989. Het is één van de bekendste symbolen van de Koude Oorlog en de Duitse tweedeling. De Muur werd gebouwd omdat veel Oost-Duitsers vluchtten naar West-Duitsland. Dit was niet goed voor de economie van de DDR. Er moest een einde komen aan de leegloop van de DDR en daarom werd er een muur gebouwd. Jarenlang werd voorkomen dat de Oost-Duitsers naar West-Berlijn konden komen. In 1989 kwam de Berlijnse Muur ten val, maar op sommige plekken zijn er nog restanten te zien van deze donkere geschiedenis van Berlijn. Kom meer te weten over de geschiedenis van de Muur. Dit kan bijvoorbeeld bij Bernauer Strasse, Checkpoint Charlie, Mauerpark of Postdamer Platz. Met de fiets is het mogelijk om de Berliner Mauerweg te fietsen.

Het bekendste en het langste gedeelte van de Berlijnse Muur dat nog overeind staat is de East Side Gallery. In totaal is de East Side Gallery 1,3 kilometer lang. Bijzonder is dat deel van de muur is beschilderd door 118 kunstenaars uit 18 verschillende landen. Met graffiti hebben de kunstenaars hun politieke mening over de jaren ’90 laten zien. De kunstwerken zijn prachtig om te zien. Sommige kunstwerken vertellen de geschiedenis van de Muur. Wandel daarom zeker eens langs deze kunstgalerie. Jammer genoeg worden de fraaie kunstwerken met enige regelmaat beklad met andere graffiti. Ondanks dat de kunstwerken worden onderhouden, kan het dus voorkomen dat andere mensen het toch gedeeltelijk hebben verpest.

Net buiten het centrum ligt het Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen. Dit is de voormalige gevangenis van de Stasi, de gevreesde beveiligingsdienst van de DDR. Tegenstanders van de DDR, of mensen die de schijn wekten tegen het regime te zijn, werden hier vaak ten onrechte opgesloten. De omstandigheden in de gevangenis waren onmenselijk. De oude cellen waren vochtig en er was een voedseltekort. Psychologische druk werd toegepast op de gevangenen. Soms werden mensen nachtenlang verhoord en werden de lampen in de cellen aangezet zodat de gevangenen niet konden slapen. Gevangenen die uiteindelijk de waarheid vertelden konden soms rekenen op vrijlating, mits ze zich aansloten bij de Stasi. Sinds 1994 is de gevangenis een gedenkplaats. Een plek waar mensen heen konden gaan om slachtoffers, wreedheden, politieke gevangenen en DDR tegenstanders te herdenken. Er zijn nu ruim 100 cellen en kamer te bezoeken. Er worden rondleidingen gegeven door ex-gevangenen, waardoor iedere rondleiding anders is. De persoonlijke verhalen die de gevangenen vertellen zijn uitermate indrukwekkend.

Het Stasi-Museum is gevestigd in het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken. Hier had de Staatssicherheit ten tijde van de DDR zijn hoofdkwartier. Sinds 1990 is in een van de gebouwen het Stasi Museum ondergebracht dat met foto’s en documenten de activiteit van de Stasi toont. Zowel de geschiedenis als de werkwijze komt aan bod. Zo zie je onder andere allerlei apparaten waarmee de Stasi de mensen afluisterde. Het museum besteed ook aandacht aan het verzet tegen het DDR-bewind. Brieven, krantenartikelen en foto’s geven weer hoe de DDR-burgers in protest gingen tegen de DDR-regering en de Stasi. Er zijn filmopnamen te zien waarmee de burgers het Stasi-hoofdkwartier bestormen in één van de laatste dagen van de DDR. Het kantoor van Erich Mielke, de voormalige Stasi-baas, is te bezichtigen en is één van de belangrijkste ruimtes. Het museum is onderverdeeld in 3 verschillende verdiepingen; Geschiedenis van de Stasi en het verzet; de werkruimte van Mielke; foto’s en observatieverslagen hoe de Stasi werkte.